"Chúng ta sẽ có một cái Tết rất nóng về giá cả do tác động sau cú sốc xăng dầu cùng với những hậu quả để lại sau hàng loạt các đợt thiên tai, dịch bệnh..." Tiến sĩ Lê Đăng Doanh đã trao đổi với báo giới bên lề Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2007 xung quanh vấn đề này.
- Ông có thể cho biết nguyên nhân chính của việc giải ngân thấp và lạm phát đang tăng nhanh như hiện nay?
Tiến sỹ Lê Đăng Doanh |
- Lạm phát tăng do nhiều nguồn gốc. Thứ nhất, chúng ta đang phải chịu sức ép giá dầu lửa trên thế giới tăng cao. Tuy nhiên, giá dầu lửa tác động đến nền kinh tế của các nước không giống nhau. Tại các nước phát triển, tỷ lệ năng lượng hạt nhân chiếm 65% nguồn năng lượng, do đó họ tương đối bình thản trước việc giá dầu thế giới tăng. Tuy nhiên tại các nước khác, có đến 90% năng lượng sử dụng là nguồn năng lượng điện, do vậy tác động của giá xăng dầu thế giới tăng là rất mạnh.
Cuối cùng, nguyên nhân của lạm phát phải kể đến là chính sách tiền tệ của ta có vấn đề. Nhà nước đã phát hành một lượng tiền đồng khá lớn để mua về ngoại tệ. Tăng lượng dự trữ ngoại tệ là tốt, song tung ra một lượng tiền lớn như vậy thì sẽ đương nhiên gây tăng giá.
Hiện nay, có thể nói rằng, tốc độ tăng giá của Việt
- Nói như vậy, có nghĩa là Chính phủ mặc dù đã có nỗ lực rất lớn trong việc kìm chế lạm phát nhưng vẫn không tạo ra kết quả. Theo ông nên có giải pháp nào tích cực hơn nữa?
- Giải pháp thì chúng ta đã có thảo luận rồi. Ta phải nâng cao lãi suất tiết kiệm lên, lãi cao người dân sẽ gửi tiền nhiều. Ngân hàng khi đó sẽ phải tìm cách cho vay lượng tiền huy động được, tiền sẽ được sử dụng hợp lý và được điều chỉnh tỷ giá một cách thích hợp.
Ngoài ra, chúng ta có thể huy động tiền trong dân bằng cách phát hành trái phiếu chính phủ. Tuy nhiên, Chính phủ lại sử dụng lượng tiền đó để đầu tư vào các dự án do doanh nghiệp nhà nước thực hiện. Mà thường thì các dự án đó, thời gian hoàn vốn là rất lâu, kém hiệu quả. Khi đó ngân sách lại phải bù vào lãi xuất cao trái phiếu. Như vậy bằng biện pháp trái phiếu Chính phủ, đôi khi lại không giải quyết được vấn đề lạm phát mà chỉ đẩy lùi vòng lạm phát đến thời hạn dài hơn thôi.
- Có nhiều ý kiến cho rằng, việc nhập khẩu không giảm trong thời gian qua là một phần nguyên nhân làm cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cao như hiện nay?
- Điều đó là đương nhiên. Giữa nhập siêu hàng tiêu dùng cần tiếp nhận giá thế giới. Tuy nhiên, tôi cũng cần lưu ý rằng, tại Việt Nam, giá của một số mặt hàng lại đang cao hơn nhiều so với giá thế giới như giá dược phẩm, ô tô... Do đó không nên đổ lỗi CPI cao do nhập khẩu nhiều.
Tuy nhiên, nhập siêu đúng là đáng quan ngại, vì về lâu về dài nếu cứ nhập mãi thì chúng ta lấy đâu ra tiền nếu không xuất được. Thêm nữa, nhập siêu cũng thể hiện năng lực cạnh tranh sản phẩm trong nước yếu kém. Vì vậy chúng ta chỉ còn cách nỗ lực hơn nữa.
Để làm được điều này, theo tôi có 3 yếu tố cần phải được chú ý.
Thứ nhất về lâu dài phải nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm trong nước, làm thế nào để người dân sử dụng sản phẩm nội nhiều hơn là câu hỏi dành cho các doanh nghiệp.
Thứ hai, chúng ta cần có một hệ thống rào cản kỹ thuật nhằm quản lý các sản phẩm nhập khẩu vào. Ví dụ như các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm, đồ chơi trẻ em... Điều này theo tôi là cần làm ngay.
Cuối cùng, chúng ta cần nâng cao năng lực của khu vực phân phối trong nước. Làm sao để chiến lược quảng bá sản phẩm đến được với người tiêu dùng, giúp họ nhận thức được chất lượng của hàng hoá nội.
- Theo ông với giá như hiện nay thì mặt bằng giá năm 2008 sẽ như thế nào?
- Giá cũng sẽ vẫn tiếp tục tăng đến Tết. Theo tôi, Tết này sẽ nóng về mặt giá cả. Nhất là khi tại miền Trung lực lượng thương nghiệp quốc doanh không thấy xuất hiện. Trước kia, khi xảy ra thiên tai, ngay lập tức lực lượng thương mại quốc doanh sẽ xuất hiện để cung hàng. Tuy nhiên, lần này tôi không hề thấy lực lượng đó.
Tôi mong rằng, lực lượng này chỉ xuất hiện muộn, nếu không e rằng thật khó để bảo đảm nhu cầu tối thiểu với người nghèo.