Vật liệu:
Phần vỏ: 2 ký nếp ngon, muối vừa đủ (khoảng 2 muỗng cà phê), lá dong (hay lá chuối), dây cột, khuôn bánh (20x20cm)
Nhân bánh: 700g đậu xanh cà, 1kg thịt đùi hay ba rọi, hành tím, tiêu, muối (bột ngọt).
Cách làm:
Phần vỏ:
-
Lá dong rửa sạnh, để ráo, gọt bớt sóng lá cho mỏng, lau sạch để sẵn hoặc có thể đo lá cho vừa khuôn bánh, cắt lá và xếp.
-
Mua dây lạt bán sẵn, dây lạt trước khi gói, phải được ngâm nước cho mềm. (hoặc lấy dây nhợ cột thịt rô-ti cũng được).
-
Vo nếp thật sạch, sau đó trộn muối vào, xóc cho đều.
Phần nhân:
-
Đậu xanh ngâm nước cho tróc vỏ, đãi sạch, chà đậu trong rổ cho rụng mầm đậu. (Nếu có đậu xanh cà sẵn, thì cũng phải ngâm, và đãi đậu lại cho kỹ). Bánh chưng lâu hư nhờ vo nếp thật sạch, và đãi đậu.
-
Đậu đãi sạch để ráo, cho đậu vào nồi hầm mềm như cách làm nhân bánh phu thê, quai vạc.
-
Xào hành tím cho thơm, đổ hành, mỡ và muối vào trộn đều, vắt thành từng nắm, để sẵn.
-
Bánh chưng có thể làm với thịt đùi hay thịt ba rọi. Thịt rửa để ráo, cắt thịt thành từng miếng có bản rộng và dày từ 2,5-3cm.
-
Ướp thịt với hành tím xắt mỏng + muối tiêu + (bột ngọt) để độ 2 giờ cho thịt thấm.
Cách gói:
- Mỗi bánh chưng cần ít nhất 4 lá dong. Lá được xếp đôi theo chiều dài sống lá, cạnh xếp đôi được đo bằng cạnh khuôn bánh, ta có thể xén lá nhỏ hơn 1 hay 2 ly cho lá dễ lọt vào khung. Trước khi gói bánh, đặt 2 sợi dây lạt theo hình chữ thập dưới khuôn bánh.
- Lớp lá thứ nhất được xếp vào một góc khuôn. Thay vì để lá tràn đầy khuôn. Nhưng vì mặt lá này là bề mặt của bánh nên ta phải xếp lá cho gọn lại theo đường chéo như lá thứ nhất mà để nguyên cho đầy mặt khuôn.
- Lớp lá thứ hai được xếp vào góc đối diện với lớp lá thứ nhất. Lớp lá này ta không phải xếp chéo như lá thứ nhất mà để nguyên cho đầy mặt khuôn.
- Lớp thứ ba và thứ tư xếp vào 2 góc còn lại và được xếp như lớp lá thứ hai.
Lưu ý: Tất cả mặt láng xanh của lá dong (hay lá chuối) được xếp vào trong, mặt mờ ra ngoài.
Sau khi đã xếp 4 lớp lá dong vào khuôn, ta xếp chèn thêm lá chuối ở 4 góc, lá chuối cũng được xếp hình góc như lá dong, chèn thêm lá để bánh không bị bể góc. Sau cùng cắt một miếng lá chuối hình vuông bằng với diện tích của khuôn bánh lót trên lớp lá dong.
- Đong một chén nếp đổ vào, để cho nếp nằm đều vào các góc, bóp dẹp nắm đậu xanh để trên nếp, kế đến miếng thịt để nằm gọn vào giữa, sau đó đến một lớp đậu xanh , lấy tay đè cho thịt và đậu chặt xuống. Sau cùng, múc một chén nếp đổ lên trên, lùa nếp vào 4 góc cho thật chặt, xếp một lớp lá chuối trên mặt nếp, rồi xếp từ từ các lớp lá dong xuống .
- Rút khuôn bánh ra khỏi tay bên trái, cột sơ hai dây lạt, sau đó lấy khuôn bánh ra khỏi tay, sẽ cột thêm dây và xiết chặt bánh, thường bánh được xiết 3 dây dọc, 3 dây ngang.
- Sau khi gói bánh xong, xếp những cọng lá dong vào dưới đáy thùng để nấu bánh, xếp bánh vào thùng đổ ngập nước.
- Bắc thùng lên bếp đun củi liên tục, tùy theo bánh lớn hay nhỏ, số lượng bánh nhiều hay ít. Nếu làm bánh khoảng 20x20cm, nấu khoảng 5 cái bánh, thì nấu khoảng 4 tiếng.
- Khi thấy nước trong thùng vơi đi, ta phải để nước sôi vào cho ngập bánh, nếu không bánh sẽ bị sượng.
- Bánh chín vớt ra, để cho ngay, sau đó để lên một miếng ván, để vật nặng lên trên miếng ván, cho bánh được ráo nước. Ba giờ sau, treo bánh nơi thoáng để bánh có thể để được lâu.
- Bánh làm khéo hay không là cần nhìn, những góc bánh phải vuông, lá xanh mướt, nhân bánh bùi béo, bánh có hương vị đặc biệt của lá dong và thịt mỡ. Bánh chưng là món bánh đặc biệt của những ngày Tết dân tộc.
